آمپول بی حسی
برای بی حس کردن محیط دهان، بسته به نوع کاربردی که دندانپزشک بی حسی در نظر دارد، مواد و تکنیکهای مختلفی استفاده میشود.
لیدوکائین متداول ترین نوع ماده بیحسی است که در مطب دندانپزشکی کاربرد دارد. دندان پزشکی برای خیلی ها ترسناک است؛ آن صندلی بزرگ و عجیب غریب با آن چراغ و سیمهایی که از آن آویزان است و مثل بیک غول بی شاخ و دم به آدمهای وحشت زده دهن کجی می کند و بوی خاصی که هرمیشه آشناست، اما ما را به یاد خاطرات تلخ و شیرین اقدامات قبلی دندانپزشکی که برایمان انجام شده، می اندازد.
هر یک از اینها به تنهایی با اضطرابی آشنا از دندانپزشکی همراه است، اما وای به لحظه ای که دندانپزشک بخواهد کارش را شروع کند. به طرف کمدش می رود و با یک سرنگ فلزی غول پیکر که هرگز وحشتناک تر از آن را ندیده ایم به کنارمان می آید، سرپوش سرنگ را برمی دارد و خروج مایع بی حسی از سرسوزن را اشکار می کند.
بعد از این لحظه شاید ترجیح می دهیم چشم هایمان را ببندیم و بقیه داستان را فقط حس کنیم و نبینیم محیط دهان و از جمله دندان ها، محیطی پر از اعصاب و گیرنده های حسی است. هر گونه دستکاری در محیط دهان و دندان، ممکن است گیرنده ها را تحریک کرده و درد ایجاد کند.
جدا از سر و صدای وسایل چرخنده دندانپزشکی که بسیاری از مراجعه کنندگان مطبهای دندانپزشکی را آزار می دهد، ترس از دردناک بودن عملیات دندانپزشکی نیز بسیار آزار دهنده است. بی حسی های دندانپزشکی به کمک آدمی آمده است و با طرف شرکت کننده در یک درمان دندانی، یعنی هم بیمار و هم دندانپزشک را به آرامش می رساند.
لزوما تمام عملیات دندانپزشکی دردناک نیست یا درد آنها آنقدر شدید نیست که نیاز به بی حسی باشد. به عبارتی، دندانپزشک برای انجام عملیات دندانپزشکی به صورت جداگانه تصمیم می گیرد که آیا اقدام به بی حسی بکند یا نه.
معمولا برای انجام عملیات ساده ای که تداخل چندانی با اعصاب دهان، دندان ندارد، مثلا جرمگیری یا ترمیم دندان های درمان ریشه شده، احتیاجی به بی حسی نیست اما برای انجام اغلب عملیات دندانی مثل پر کردن، درمان ریشه، کشیدن دندان، جراحی و … بی حسی لازم است.
البته بعضی دندانپزشکان، بنا به تجربه و شناختی که از نوع دندان، میزان پوسیدگی، آستانه درد و همکاری بیمار دارند، مواردی از پر کردن دندان را بدون آنکه درد شدید یا مشکل خاصی برای بیمار اتفاق بیفتد، بدون بی حسی انجام می دهند.
-
آنچه درون آمپول می گذرد
آمپول های دندانپزشکی که برای تزریق مواد بی حسی مصرف می شوند، شامل دو جزء هستند؛ یکی قسمت فلزی که سرنگ است و قبل هر بار استفاده استریل می شود و قسمت های دیگر که یک بار مصرف هستند، یکی سرسوزن و دیگری کاربول است که بعد از استفاده برای هر مریض دور انداخته می شود. کاربول، شیشهای استوانه ای شکل با درپوش پلاستیکی است که داروهای بی حسی و سایر مواد لازم در آن گرفته اند.
از جمله مواد دیگری که علاوه بر داروی بی حس کننده، در یک کاربول وجود دارد، ماده تنگ کننده رگها است. این ماده، باعث می شود رگهای محیط تنگ شوند و در نتیجه، جریان خون در منطقه بی حس شده کندتر انجام شود، به این ترتیب بی حسی بیشتر در محل می ماند و طول بی حسی طولانی تر میشود. علاوه بر این دو ماده گونه هایی از نگهدارنده ها و مواد دیگر نیز در یک کیس بی حسی وجود دارند.
-
وقتی سوزن نیش می زند
برای بی حس کردن محیط دهان، بسته به نوع کاربردی که دندانپزشک از بی حسی در نظر دارد، مواد و تکنیکهای مختلفی استفاده میشود . لیدوکائین متداول ترین نوع ماده بی حسی است که در مطب های دندانپزشکی کاربرد دارد. تکنیکهای مختلفی برای بی حسی وجود دارد و در مجموع، برای فک بالا که استخوان فک، تراکم کمتری دارد و داروی بی حسی راحت تر بخش می شود، تزریق معمولا بالای دندان انجام میشود و ماده بی حسی به ناحیه مورد نظر پخش می شود و دندان مورد نظر و چند دندان و بافت نرم اطراف را هم بی حس می کند. استخوان فک تراکم بیشتری دارد و ماده بی حسی به داخل آن نفوذ نخواهد کرد.
بنابراین برای بی حس کردن منطقه ای در فک پایین، عصب همان سمت از جایی در انتهای دهان بی‌حس می شود. معمولا دندانپزشک قبل از اینکه سوزن را وارد کند، ناحیه مورد نظر را با جریان هوا یا یک تکه پنبه خشک می کند و از اسپری یا ژل بی حس کننده موضعی در محل استفاده میکند
بی حس کننده ها که به صورت ژل یا اسپری هستند، بافت نرم را تا عمق ۲ تا ۳ میلی متری بی حس می‌کنند تا بیمار، لحظه ورود سوزن به دهانش را احساس نکند اما معمولا دردی که در اثر تزریق ماده بی حسی احساس می شود، به خاطر ورود سوزن نیست بلکه اگر این دارو گرم تزریق شود یا خیلی سرد باشد عبور ماده بی حسی از بافت بدن درد شدید ایجاد می کند.
گاهی اوقات نیز برخورد سوزن با یک عصب ممکن است باعث ایجاد درد شود. از ژلها و اسپری‌های بی‌حس کننده موضعی در دهان مواقعی مثل کشیدن بخیه ها و جرمگیری که درد عمقی ایجاد نمی شود نیز استفاده می شود.
-
حس می کنم، بی حس شده ام
اولین علامت های شروع بی حسی در فک با گزگز کردن لب در سمت بی حس شده و در فک پایین با احساس گزگز و سنگینی در لب و زیر سمت بی حس شده اتفاق می افتد. با پیشرفت و تکمیل بی حسی، شما احساس می کنید لب و زبانتان ورم کرده و اندازه آن بسیار بزرگتر از معمول شده است (در صورتی که چنین اتفاقی نمی افتد.) معمولا با انجام اولین تزریق، بی حسی کامل اتفاق می افتد اما گاهی عواملی مانند اضطراب و خستگی بیمار، مصرف الکل و داروهای مخدر و همچنین مسیرهای مختلفی که اعصاب در فک افراد مختلف طی می کنند سبب می شوند بی حسی به تاخیر بیفتد و نیاز به تزریق کارپول های بعدی باشد.
بعد از آنکه کار شما در مطب دندانپزشکی تمام می شود و شما مطب را ترک می کنید، معمولا هنوز اثر داروی بی حسی باقی است و ممکن صحبت کردن یا غذا خوردن برای شما مشکل باشد. در این مدت، مراقب باشید که گونه و زبان بی حس شده خود را گاز نگیرید، زیرا ممکن صدمات بسیار شدیدی به بافت دهانتان وارد کنید.
انجام بی حسی های موضعی در مطب دندانپزشکی اتفاقی بسیار رایج است و به ندرت عوارض جانبی به دنبال دارد. از جمله این عوارض جانبی نادر، می توان به هماتوم (تورمی که در آن خون جمع شده است) اشاره کرد. این تورم به دلیل آن اتفاق می افتد که سوزن هنگام ورود خود، یک رگ خونی را پاره کرده است.
هماتومرهایی که به دنبال تزریق ایجاد می شوند، معمولا نیاز به درمان ندارند و خود به خود بهبود پیدا می کنند. گاهی اوقات به دنبال بی حسی، پلک یا لب دچار افتادگی می شوند و ممکن است اشک ریزش با خروج بدون کنترل بزاق اتفاق بیفتد اما تمام مشکلات با پایان بی حسی به اتمام می رسند. گاهی نیز ممکن است سوزن بی حسی طی ورود به بافت، یک عصب را دچار آسیب کند که عارضه بعد از پایان بی حسی ممکن است درد یا کم شدن حس ناحیه را چند روزی به دنبال داشته باشد اما مشکل خود به خود برطرف خواهد
آمپول بی حسی
آمپول بی حسی
