ارتودنسی یکی از تخصص های دندانپزشکی است که به منظور مرتب کردن ، ردیف کردن دندانها و هماهنگ نمودن فک ها به کار برده می شود .از اصلی ترین وظایف ارتودنسی، تشخیص، پیشگیری و درمان ناهنجاری های دندانی فکی است.
مشکلاتی که ردیف نبودن دندانها ایجاد میکند به 3 دسته مهم تقسیم میشود که هر کدام را بهصورت جداگانه بررسی میکنیم
تغذیه مناسب
ما برای یک تغذیه مناسب علاوه بر اینکه نیازمند دندانهای سالم هستیم نیاز داریم که این دندانها در سر جای خود قرار گیرد تا از عهده آسیاب کردن غذا نیز برآید. برای آسیاب کردن غذا یا بهاصطلاح جویدن غذا دندانهای فک پایین و بالا بایستی در موقعیتی قرارگیرند که در یک هماهنگی با عضلات، عمل جویدن ممکن شود.
هر نوع عدمتعادل یا جابهجایی دندانها بهصورتی که یک سیکل کامل جویدن را به هم بزند، سیستم جویدن مختل میشود. این ضرورت اولی بود که ما را وادار میکند تا بتوانیم دندانها را در موقعیت مناسب قرار دهیم.
زیبایی صورت و دندان
زیبایی صورت امری است که نمیشود آن را جدی نگرفت. بههر حال خداوند هر کدام از ما را به یک صورت آفریده و خیلی از مشخصات صورت ما بهطور ژنتیک تعیین میشود. ولی عوامل محیطی هم در شکلگیری صورت بیتأثیر نیست. بهعنوان مثال وجود لوزه سوم یا لوزههای بزرگ در سنین 7-8 سالگی باعث تنفس دهانی در بچه شده و همین امر درصورت تداوم با فشار منفیای که در سقف دهان ایجاد میکند به مرور باعث کشیدهتر شدن صورت و در نتیجه بستهتر شدن قوس فک بالا میشود که در موارد شدیدتر واقعاً به زیبایی لطمه میزند. با تشخیص بهموقع و رفع تنفس دهانی بهخوبی میشود از ایجاد این مشکل در بچه جلوگیری کرد.
بسیاری از درمانهای ارتودنسی برای رفع ناهنجاریهایی که در ظاهر صورت، اثر نامطلوب دارد صورت میگیرد. پس و پیشبودن دندانهای جلویی یا جلو و یا عقب بودن فک و عدمتناسب آن با صورت که باعث عدمزیبایی میشود، نیاز به ارتودنسی را ایجاب میکند و این حق طبیعی هر فردی است که به فکر زیبایی خود باشد چون برای یک شخصیت سالم واقعاً مؤثر است.
مسائل بهداشتی
یکی از مشکلاتی که ردیف نبودن دندانها ایجاد میکند عدمتوانایی در تمیزکردن مناسب این دندانهاست. شما فکر کنید که در قوس فک بالای شما که همه در یک ردیف قرار گرفتهاند یک دندان نسبت به بقیه داخلتر قرار گرفته باشد.
خب چه اتفاقی میافتد؟ بهطور معمول که مسواک میزنیم این دندان کمتر مسواک میخورد و در دراز مدت میبینیم که همین دندان همراه با دندانهای کناری زودتر از دندانهای دیگر میپوسد. شاید این مسئله را زیاد جدی نگیرید اما چنین دندانهایی چطور زود خراب میشود.بهقول معروف در نمونههای انبوه خود را بهخوبی نشان میدهد. خوب با اصلاح وضعیت و هم ردیف کردن این دندانها ما زمینه را برای بهتر تمیز کردن این دندان فراهم میکنیم.
پس بهطور خلاصه ما برای درک موضوع ارتودنسی باید اول از همه بدانیم که یک دندان نرمال و ردیف شده چه مشخصاتی دارد و دوم چه ناهنجاریهایی بر اثر ردیف نبودن دندانها ممکن است پیش بیاید و سوم اینکه چه ضرورتی دارد که این دندانهایی که ردیف نیستند را ردیف کنیم.