دهان و دندان ،محیطی است که به طور طبیعی تعداد بی شماری باکتری در آن وجود دارد اگر دندان ها تمیز نشود یک لایه ی چسبناک و بدون رنگ از باکتری ها که به صورت یک رسوب نرم می باشد بر روی سطح دندان ها تجمع می کنند که به آن پلاک میکروبی گویند و فقط توسط شست و شوی مکانیکی و به کمک مسواک به راحتی کنده می شود که اگر این پلاک حذف نشود با تبدیل کردن قند ها به اسید باعث پوسیدگی دندان ها میشود و با معدنی شدن پلاک میکروبی در اثر رسوب مواد معدنی موجود در بزاق در آن سخت شده و جرم ایجاد می کند و محکم به سطح دندان می چسبد که با مسواک هم پاک نمی شود که این جرم مشکلات لثه را به وجود می آورد به این نکته توجه داشته باشید یک گرم پلاک خشک دارای 200 میلیارد باکتری است.
نکته ی قابل توجه در خصوص پلاک میکروبی آن است که برای از بین بردن آن از سطح دندان حتما به شست و شوی مکانیکی با مسواک زدن نیاز است و بر خلاف عقیده بعضی که تصور می کنند قرقره با آب و نمک و یا خوردن مواد غذایی سفت نظیر سیب میتواند پلاک را از بین ببرد چنین مسئله ای صحیح نیست.
والدین باید با رویش اولین دندان های شیری توسط یک پارچه تمیز یا گاز نم دار دندان های نوزاد را روزی یک بار تمیز کنند . با این عمل از تشکیل پلاک میکروبی جلوگیری می شود . از مسواک های مخصوصی به نام مسواک انگشتی که در انگشتان والدین قرار می گیرند و به کمک موهای نرم آن دندان ها کودک تمیز می شوند هم میتوان استفاده کرد. معمولا موهای مسواک انگشتی نرم است تا آسیبی به لثه ی کودک وارد نکند استفاده از این مسواک ها با توجه به طراحی و نحوه استفاده از آن و همچنین کوچک بودن فضای دهان کودک ، معمولا هم برای والدین و هم برای کودک راحت تر است .
.
زمانی که کودک قادر به پوشیدن و بستن بند کفش خود میشود آن زمان توانایی مسواک زدن را دارد که حدود 6 سالگی است.در سن 6 تا 12 سالگی هرچند کودک خود مسواک می زند ولی هنوز والدین باید روی بهداشت دهان کودک نظارت فعالانه داشته باشند در این سن کودک مهارت لازم برای تمیز کردن دهان و دندان هارا کسب کرده و نیاز به انجام بهداشت دهان توسط والدین نیست.
شاید دو دقیقه مسواک کردن برای کودک زمان زیادی باشد و از حوصله ی او خارج باشد در روزهای اول همین که مسواک را به دست گیرد و به دندان ها بمالد آغاز خوبی است هرکاری با اجبار همراه باشد به شکست می انجامد .
خرید مسواک و خمیر دندان باید با حضور و نظر خواهی کودک انجام شود زیرا احساس شخصیت اجتماعی کودک در این زمینه تقویت شده و سبب می شود در رعایت بهداشت دهان بیشتر دقت کند .
.
هنگام خرید مسواک برای کودک انتخاب را به خودش واگذار کنید تا دلبستگی بیشتری به مسواک زدن پیدا کند .
برای کودکان در صورت امکان هر یک ماه یک بار مسواکشان را عوض کنید زیرا کودکان به چیزهای تازه علاقه دارند و مسواک تازه برایشان انگیزه ای ایجاد می کند تا بیشتر به مسواک اهمیت دهند و مسواک کنند .
از مسواک زدن کودک در حضور دوستان و بستگان تعریف کنید زیرا تحسین شما موجب تقویت رفتار کودک خواهد شد .
اگر کودک دوست دارد در مقابل آیینه مسوا ک بزند شرایط را برایش فراهم کنید و آیینه را با قد او تنظیم کنید .
در خصوص فواید مسوا ک زدن به کودک توضیح دهید .
.
یک مسوا ک خوب آن است که بعد از اینکه مدتی استفاده شد کلاف های نایلونی آن پخش و پلا نشود و مسوا ک اگر خوب باشد به جای اینکه در طی دو هفته حالت خود را از دست بدهد 3 تا 4 ماه بدون اینکه کلاف هایش ( بریستلها ) مشکلی پیدا کنند ظاهر آنها همچنان حالت طبیعی خود را حفظ می کنند .
مسواکی را انتخاب کنید که سر آن با اندازه دهان شما همخوانی داشته باشد و به آسانی به تمام نقاط دهان برسد مسوا ک اگر سر آن بزرگ و متناسب با دهان شما نباشد سطوح دور از دسترس دندان های عقب امکان تمیز کردنشان نمی باشد.
انواع مسوا ک سفت ، نرم و متوسط وجود دارد . بعضی ها فکر می کنند مسوا ک سفت ( Hard ) دندان ها را بهتر تمیز می کند ولی این کاملا اشتباه است برای خرید مسوا ک نوع متوسط ( Medium ) را انتخاب کنید . مسوا ک نوع متوسط ، الیاف خوبی دارد که به راحتی و بدون آسیب به لثه سطوح دندان هارا تمیز می کند . اگر دندان هایتان حساس بود بطوری که از خمیر دندانهای ضد حساسیت به توصیه ی دندانپزشکان استفاده می کنید از مسوا ک نرم ( Soft ) استفاده کنید . ( همچنین در این افراد توصیه می شود از خوردن غذا های اسیدی مانند ترشیجات و آب پرتقال و گاز زدن لیمو ترش خودداری کنند.) همانطور که گفتیم اگر برای خرید مسوا ک برای کودکانتان به خرید می روید ، نوع مسوا ک نرم را انتخاب کنید . مسوا ک نرم مخصوص کودکان است .
.
کودکان معمولا عادت دارند با فشار دست زیادی مسواک بزنند و این فشار دست زیاد باعث آسیب لثه های کودکان می شوند سالمندان هم مسوا ک نرم برای شستن دست دندان مصنوعی شان بهترین است چون باعث خراش دست دندان مصنوعی نمی شود . جنس لثه های دندان مصنوعی از آکریل است و اگر شما برای تمیز کردن و شستن آن از مسوا ک سفت استفاده کنید ، اکریل خراشیده و خراب شده و به جایگاهی برای تجمع جرم و میکروب تبدیل می شود و رنگ پذیر تر هم میشود.
مسواکهای میکرواکتیو نرم نیز در بازار موجود می باشد که دارای برس های بسیار نرم و منحصر به فرد ، مناسب برای دندان ها و لثه های حساس می باشند که دارای سر کوچک با برخورداری از انحنای مناسب به جهت حداقل رسیدن فشار و کاربری آسان تر می باشند مارک سنسوداین در بازار ایران یافت می شود.
تعویض مسوا ک باید هر 2.5 تا 3 ماه یکبار صورت گیرد .
به شکل ظاهری کلافهای مسوا ک دقت کنید اگر قبل از 2.5 ماه فرم موهای کلاف ها ( بریستل ) مسواک از حالت مستقیم خارج شده و نامنظم باشند آن را تعویض کنید.
.
بعضی از مسواک ها پرزهای هوشمندی دارند زمانی که تا نیمه کم رنگ شوند زمان تعویض مسواک را نشان می دهد که باید مسواک عوض شود.
پس از سرما خوردگی و گلو درد و یا سینوزیت مسوا ک خود را دور انداخته از مسوا ک جدید استفاده کنید . تجمع میکروب ها بر روی موهای مسوا ک می تواند موجب بازگشت بیماری شود.
در بیماران مبتلا به مشکلات خاص پزشکی هر یک تا سه هفته مسواک را عوض کنید .
در تعویض مسواک خود وسواس به خرج دهید . براساس تحقیقات مسواک نو در مقایسه با مسواکی که سه ماه مصرف شده سی درصد بیشتر پلاک میکروبی و لایه های رسوبی باقی مانده از مواد غذایی را از روی دندان ها پاک میکند .
حداقل زمان مسوا ک زدن یک دقیقه است ولی زمان موثر و معمول که محققین پیشنهاد می کنند 2 دقیقه است . تحقیقات نشان داده آنها که 3 دقیقه مسواک میزنند 26 درصد بیشتر پلاک دندانی نسبت به افرادی که 2 دقیقه مسوا ک می زنندحذف می کنند . ( دهان را به 4 قسمت تقسیم کرده و هر قسمت را سی ثانیه مسوا ک بزنید )
.
زمان مسواک زدن 2 تا 3 دقیقه کفایت می کند زیاد مسوا ک زدن باعث تحلیل لثه می شود .
بیش از 4 بار مسواک زدن در روز ممکن است مشکلاتی را به وجود آورد مسوا ک زدن بیش از حد میتواند لثه و ریشه های دندان را تحریک کند .
مسواک زدن شدید نیز به مینای دندان آسیب می زند پس فراموش نکنید به آرامی برای 2 تا 3 دقیقه مسواک کنید .
بعضی از شرکت های ساخت مسواک ، مسوا ک های موزیکالی ساخته اند که در داخل دسته ی این مسوا ک یک ریز تراشه نصب شده که موسیقی های مختلفی در آن ذخیره شده است . هنگامی که فرد شروع به مسوا ک زدن می کند شروع به پخش موزیک می کند . زمان پخش موسیقی 2دقیقه است . یعنی همان زمانی که دندانپزشکان برای مسواک کردن در هر بار توصیه می کنند .
مسواک هنگام استفاده باید کاملا خشک باشد زیرا رطوبت موجب کاهش کارآیی مسواک در برداشتن پلاک میکروبی می شود . همچنین خیس کردن مسواک قبل از استفاده از آن اشتباه است و مسواک هنگام استفاده باید کاملا خشک باشد . (البته در بیمارانی که دچار تحلیل لثه هستند پیشنهاد می شود علاوه بر اینکه از مسواک نرم ( سافت) استفاده می کنند قبل از مسواک آنرا خیس کرده تا نرمی موهای مسواک بیشتر شود . تا از تحلیل بیشتر لثه جلوگیری شود .)
.
پیش از شروع مسواک ، ابتدا دهان را با آب خیس کنید تا خمیر دندان به خوبی کف کند نه مسواک را .
هنگام قراردادن خمیر دندان بر روی مسواک خمیر دندان را درون موهای مسواک فشار دهید تا هنگام مسواک کردن به همه جای دندان ها برسد.
در 24 ساعت حداقل 2 مرتبه مسوا ک دندان ها توصیه می شود یک بار بعد از صرف صبحانه یک بار هم نیز قبل از خواب .
نکته ای که باید در زمینه مسوا ک زدن بعد از صبحانه به آن توجه کنید آن است که نباید بعد از صبحانه بلافاصله مسوا ک کنید. اگر نوشیدنی اسیدی در برنامه غذایی صبحانه شماست باید قبل از صبحانه مسوا ک بزنید. نوشیدنی اسیدی باعث نرم شدن مینا شده و با مسوا ک زدن باعث سایش مینا و پوسیدگی آن می شود.
